List of atheist Armenians

This list of atheist Armenians includes ethnic Armenian atheists, including those of partial Armenian ancestry from the widespread diaspora. The native Armenian word for "atheist" is "godless" (classical Armenian: անաստուած, reformed spelling: անաստված, anastvats).[1]

List

Ambartsumian

Demirchyan

Kevorkian

Khachaturian

Kocharyan

Mikoyan

Nalbandian

A

• Ervand Abrahamian (b. 1940), an Iranian-Armenian historian of Iran. He wrote in the preface of one of his books that, "as far as religious conviction is concerned, [I am] an agnostic on most days - on other days, an atheist."[2]
• Victor Ambartsumian (1908-1996), Soviet Armenian astrophysicist[3][4]
• Bob Avakian (b. 1943), American communist, chairman of Revolutionary Communist Party, USA. Author of Away With All Gods!.[5]

B

• Ara Baliozian (b. 1936), Armenian author and critic[6]
• Levon Barseghyan (b. 1967), journalist, editor of Gyumri-based Asparez newspaper[7]
• Peter Boghossian (b. 1966), American philosopher, atheist activist[8][9]

D

• Karen Demirchyan (1932-1999), Soviet Armenian leader[10]
• Armen Dzhigarkhanyan (1935-2020), Armenian and Russian (formerly Soviet) film and theater actor and director.[11][12] He has called himself a "realist" in one interview.[13]

G

• Kalust Gosdantian (1840-1898), Armenian philosopher[14][15]
• Levon Grigoryan (b. 1942), Armenian director and screenwriter[16]

I

• Torgom Isayan (1923-1987), historian of philosophy[17]

K

• Kamo (1882-1922), Armenian Bolshevik revolutionary[18]
• Ana Kasparian (b. 1986), American political commentator (self-described atheist)[19]
• Madatia Karakashian (1818-1903), Ottoman Armenian historian, former cleric[20]
• Jack Kevorkian (1928-2011), American euthanasia proponent[21][22][23] (self-described as agnostic)[24]
• Aram Khachaturian (1903-1978), Soviet Armenian composer (self-described)[25][26][27]
• Robert Kocharyan (b. 1954), 2nd President of Armenia[28][29][30]

M

• Yervand Manaryan (1924-2020), Armenian actor. Self-described atheist.[31]
• Ned Markosian, American philosopher. Self-described atheist.[32]
• Hrach Martirosyan (b. 1964), Armenian linguist. Self-described atheist.[33]
• Monte Melkonian (1957-1993), Armenian left-wing nationalist revolutionary, militant and commander.[34]
• Anastas Mikoyan (1895-1978), Soviet Armenian revolutionary and statesman. Self-described atheist.[35][36]
• Edvard Mirzoyan (1921-2012), Armenian composer. Self-described atheist.[37]
• Khachik Momjian (1909-1996), Soviet philosopher[38]
• Armen Movsisyan (b. 1964), Armenian singer-songwriter. Self-described atheist.[39]

N

• Mikayel Nalbandian (1829-1866), Armenian anti-clerical writer and poet.[40][41][42][43] He was described as an atheist by Soviet-era sources[44][45][46] and contemporary clergy such as Gabriel Aivazovsky.[47] Modern scholars describe him as a deist and a liberal Christian.[48][49]
• Sevan Nişanyan (b. 1956), Turkish-Armenian intellectual and linguist[50][51]

S

• Sergey Sargsyan (b. 1982), Armenian comedian
• Ruben Sevak (1886-1915), Armenian writer[52][53]
• Andy Serkis (b. 1964), English actor[54]
• Marietta Shaginyan (1888-1982), Soviet writer[55]
• Stepan Shaumian (1878-1918), Bolshevik revolutionary[56]

T

• Nikolay Tsaturyan (b. 1945), Armenian theater director, self-described atheist[57]
• Arsen Torosyan (b. 1982), Minister of Health of Armenia[58]

See more

• Lists of atheists
• List of atheist Americans

References

1. Father Paschal Aucher (1821). A Dictionary English and Armenian Vol. I. Venice: Press of the Armenian Academy of S. Lazarus. p. 55.
2. Abrahamian, Ervand (1989). Radical Islam: The Iranian Mojahedin. I.B.Tauris. p. ix. ISBN 9781850430773.
3. Ayrapetyan, Albert. "Идеи академика Виктора Амбарцумяна и современная наука [Ideas of academician Viktor Ambartsumian and modern science]". Relga (in Russian). Moscow (184). Archived from the original on 2014-08-24. ...атеист и коммунист...
4. Corley, Felix (1996). "The Armenian Church Under the Soviet Regime, Part 1: the Leadership of Kevork" (PDF). Religion, State & Society. Keston Institute. 24 (1): 36. Just as in Russia the organisation Znaniye (Knowledge) was founded in 1947 to continue the prewar atheist work of the League of Militant Godless, so a Knowledge society (Gitelik) was founded in Armenia the same year, with the noted academician and astrophysicist Viktor Hambartsumyan as president.
5. Avakian, Bob (2008). Away With All Gods!: Unchaining the Mind and Radically Changing the World. Insight Press. ISBN 9780976023685.
6. Baliozian, Ara (1992). Intimate talk: autobiographical & critical writings, conversations, letters & translations from the Armenian. Impressions Publishing. p. 11. l told him l was an atheist. Q: Are you? A: Only in the sense that l don't believe in the god of our priests.
7. https://web.facebook.com/photo.php?fbid=10206776280194989&set=a.1731269290942&type=3&theater "Ձեր համեստության տիպար` աթեիստ ..."
8. Schulson, Michael (2 November 2013). "Atheist Philosopher Peter Boghossian's Guide to Converting Believers". The Daily Beast.
9. Schumacher, Robin (7 May 2014). "Peter Boghossian and the Atheist Definition of Faith". The Christian Post.
10. "Armenia". Soviet Nationality Survey. Suchasnist. 3: 18. ...Demirchyan exhorted the Party "to step up work on improving the atheistic education of the population"...
11. Malinina, Yekaterina (4 December 2012). "Армен Джигарханян: "В Бога и конец света не верю. Я верю в Человека"". Komsomolskaya Pravda (in Russian). ...но я даже в бога не верю...
12. Baburin, Vladimir (10 October 2008). "Народный артист Советского Союза Армен Джигарханян" (in Russian). Radio Free Europe/Radio Liberty. Я атеист в том, что я не нуждаюсь в Боге, потому что я знаю, что я должен ответить за все, что я сделал.
13. Yampolskaya, Yelena (1 October 2010). "Храбрый Армен". Izvestia (in Russian). Атеисту жить трудно. джигарханян: Я не атеист. Я абсолютно конкретный реалист.
14. Hakobyan, Mikayel (1979). "Գալուստ Կոստանդյանը և նրա "Մեթոդի վրա" գիրքը [Kalust Gostantian and his book "On the Method"]". Lraber Hasarakakan Gitutyunneri (in Armenian) (3): 49. ...Կոստանդյանը մեզանում հաստատեց «նյութապաշտ դպրոց», դարձավ խորապես համոզված մարտնչող աթեիստ...
15. Gasparian, G. (1955). "Գալուստ Կոստանդյանի փիլիսոփայական աթեիստական հայացքները [Kalust Gosdantian's philosophical atheistic views]". Bulletin of the Academy of Sciences of the Armenian SSR: Social Sciences (in Armenian) (9): 19–42.
16. Knyazeva, Yelena (September 2013). "Это наши горы, Они помогут нам". Noev Kovcheg (in Russian) (17). Сам я скорее атеист, ну, в храм зайду, свечку там, как все мы, поставлю, я не могу назвать себя религиозным человеком.
17. Исаян Т. С. Основы научного атеизма, Ереван, 1972:
18. Rayfield, Donald (2004). Stalin and His Hangmen. Viking. p. 25. In 1901 Kamo was only nineteen. Expelled from school for professing atheism, he now sought expertise in explosives and arms by applying to enter Tbilisi’s military academy.
19. "Does "Burkini" Ban Make France More Free, Or Less?". YouTube. The Young Turks. August 16, 2016.
20. Hovhannisyan, P.; Rshtuni, E. (1976). "Գարագաշյան Անտոն (Մատաթիա)". Soviet Armenian Encyclopedia Volume II (in Armenian). p. 698. 1856-ին պաշտոնապես հրաժարվել է կրոնին ծառայելուց, առաջինը հայ իրականության մեջ իրեն համարել մատերիալիստ ու աթեիստ...
21. "Jack Kevorkian". NNDB.
22. Smith, Wesley J. (8 June 2011). "Remembering the Real Jack Kevorkian". National Catholic Register. Moreover, Kevorkian was a proud atheist...
23. Cox, Donald William (1993). Hemlock's Cup: The Struggle for Death with Dignity. Prometheus Books. p. 94. ISBN 9780879758080. Kevorkian is a committed atheist and possesses a hot temper when challenged.
24. Greenberg, Brad A. (15 June 2007). "Dr. Death: Not a religious man". The Jewish Journal of Greater Los Angeles. Would you call yourself an atheist? “Agnostic.”
25. Hamalian, Leo (1980). As others see us: the Armenian image in literature. New York: Ararat Press. p. 46. ISBN 978-0933706170. Aram Khachaturian ... Besides his being an atheist, his Armenian descent...
26. Volkov, Solomon. Они сократили целых 4 такта моей музыки!. Novoye Vremya (in Russian). Yerevan. Archived from the original on 22 August 2014. По поводу поездки в Рим композитор отметил: “Я — атеист, но являюсь сыном народа, первым в истории официально принявшим христианство, и потому посещение Ватикана было моим долгом”.
27. Arakelov, Sergey (April 2006). "Воспоминания о маэстро". Noev Kovcheg Magazine (in Russian). Archived from the original on 27 December 2014.
28. "Քոչարյանը չի հրաժարվի իր թոշակից" (in Armenian). A1plus. 25 August 2009. Archived from the original on 25 October 2018. ...Ռոբերտ Քոչարյանը դեռ 2001 թվականին պատասխանելով արտասահմանցի մի լրագրողի հարցին, խոստովանել է, որ աթեիստ է:
29. Minasyan, Harutyun (18 August 2005). "Մարդու իրավունքների խախտո՞ւմ". Aravot (in Armenian). Հիշում եմ, նախագահական առաջին ժամկետի ընթացքում, մի հեռուստահարցազրույցի ժամանակ ՀՀ նախագահ Ռոբերտ Քոչարյանը, պատասխանելով հաղորդավարի հարցին, ասաց, որ ինքը աթեիստ է:
30. Avagyan, Lilit (17 June 2007). "Երկյուղում ենք, բայց ոսկե հորթից" (in Armenian). ...Ռոբերտ Քոչարյանի աթեիզմի հետ: Ըստ Ձեզ` երկրի առաջին դեմքի աթեիստ լինելը...
31. "Երվանդ Մանարյան. "Ես աթեիստ եմ, սակայն վերջերս հաճախ եմ դիմում Նրան"". asekose.am (in Armenian). 26 February 2013.
32. "Profile for Ned Markosian". philpapers.org. Archived from the original on 30 November 2019.
33. "Harch Martirosyan status". Facebook (in Armenian). 7 February 2015. ես՝ համոզված աթեիստս
34. Vorbach, Joseph E. (1994). "Monte Melkonian: Armenian revolutionary leader". Terrorism and Political Violence. 6 (2): 181. doi:10.1080/09546559408427253. ...Melkonian belonged to the main religious grouping of his country (Armenia and the Armenian diaspora). More interestingly, he fits among the 48 per cent of the Rejai group who 'at the time of the revolution' had become atheist.
35. Mikoyan, Anastas (1971). Дорогой борьбы (in Russian). Moscow: Politizdat. p. 65. Я сказал, что я атеист и поэтому не могу молиться. , Видимо, он знал по слухам, что я атеист....
36. Riga, Liliana (2012). The Bolsheviks and the Russian Empire. Cambridge University Press. p. 219. ISBN 9781139789301.
37. Shamchyan, Hasmik. "Эдвард Мирзоян. Предрешенная жизнь". DESIGN DeLuxe Magazine (in Russian). Ты, наверное, не удивишься, если я скажу, что я – атеист.
38. "Момджян Хачик Нишанович". Philosophical Encyclopedia. 1964. Ведет науч. работу по проблемам истории философии, историч. материализма и атеизма. online
39. Tevosyan, Lusine (27 July 2017). "Արթնանում ու քնում եմ մեղքի զգացումով. Արմեն Մովսիսյան". Aparaj (in Armenian). Archived from the original on 25 October 2018. Տխուր բան կասեմ՝ ես աթեիստ եմ:
40. Bournoutian, George A. (2002). A Concise History of the Armenian People: (from Ancient Times to the Present). Mazda Publishers. p. 285. ISBN 9781568591414. The considerable lifting of censorship under Tsar Alexander II allowed Nalbandian and his friend Stepan Nazariants to publish Aurora Borealis, a secular and anti-clerical newspaper, in 1858.
41. O'Mahony, Anthony, ed. (2004). Eastern Christianity: Studies in Modern History, Religion and Politics. Fox Communications & Publications. p. 482. ISBN 9781901764239. The anti-clericalism of the radical activist Nalbandian (1829- 1866) had been much influenced by the French Enlightenment and Revolution.
42. Bardakjian, Kevork B., ed. (2000). A Reference Guide to Modern Armenian Literature, 1500-1920: With an Introductory History. Wayne State University Press. p. 138. ISBN 9780814327470. In both his literary and journalistic pieces, Nalbandean emerges as [...] uncompromisingly anti-clerical...
43. Suny, Ronald Grigor (1993). Looking Toward Ararat: Armenia in Modern History. Indiana University Press. p. 60. ISBN 9780253207739. ...Mikayel Nalbandian was perhaps the most radical, certainly the most contentious and openly anticlerical, of the mid-century Armenian patriots.
44. Jrbashian, Edvard (1958). "Միքայել Նալբանդյանը և արևմտաեվրոպական գրականությունը [Mikael Nalbandian and West-European Literature]". Patma-Banasirakan Handes (2): 67–96. Այնինչ Նալբանդյանը աստվածաշնչային թեման մշակելիս հանդես է գայիս իբրև հետևողական աթեիստ....
45. Daronian, S. (1982). "Nalbandian Mikayel". Soviet Armenian Encyclopedia Volume 8 (in Armenian). p. 151. Ն. եղել է աթեիստ:
46. Khachaturian, Ashot (1968). Некоторые вопросы марксистско-ленинской философии (in Russian). Moscow. p. 135. Этот призыв Налбандяна показывает внутреннюю связь его атеизма с его революционно-демократической идеологией, столь близкой к идеологии русских революционных демократов.
47. Sarkisyanz, Manuel (1975). A Modern History of Transcaucasian Armenia: Social, Cultural, and Political. Udyama Commercial Press. p. 81. Nalbandian was denounced by Aivazian as a revolutionary, rebel and atheist who should be deported to Siberia.
48. Jaloyan, Vardan (4 March 2012). "Լուսավորականությունը, աշխարհիկացումը և կրոնը հայկական լուսավորական շարժման մեջ. Միքայել Նալբանդյան [The Enlightenment, secularization and religion in Armenian Enlightenment movement. Mikayel Nalbandian]". religions.am (in Armenian). Archived from the original on 7 January 2019. Retrieved 9 January 2019.
49. Movsisyan, Nane A. (2017). "Կրոնական ինքնության փոխակերպման լուսավորական հարացույցը [The Enlightenment Paradigm of Religious Identify Transformation]". Հայ փիլիսոփայությունը ազգային ինքնության հարացույցների կառուցարկման ու արդիականացման համատեքստում [Armenian Philosophy in the Context of Paradigm Construction and Modernization] (PDF) (in Armenian). Yerevan State University Press. p. 172. ISBN 978-5-8084-2240-7.
50. "Politics: Getting off the train". The Economist. 6 February 2016. Retrieved 9 February 2016. Mr Nisanyan is of Armenian extraction, as well as being an outspoken atheist and a critic of the AKP.
51. Atamian, Christopher (30 July 2013). "Talking Turkey: Gezi Park, Sevan Nišanyan and Old Armenian Ladies". HuffPost. ...Sevan Nisanyan, an atheist ethnic Armenia...
52. Ter-Abrahamyan, Hrant (24 April 2015). "Խմբագրական. Վերադարձի ճանապարհը". ilur.am (in Armenian). Archived from the original on 25 October 2018. Retrieved 25 October 2018. Սեւակը, որն, ինչպես եւ այն ժամանակվա մտավորականներից շատերը, աթեիստ էր` հրաժարվում է կրոնափոխ լինելուց:
53. Topchyan, Aleksandr. "Рыцарь чести и долга". genocide.ru. Интересен тот факт, что Севак, будучи последовательным ученым-атеистом...
54. Shoard, Catherine (16 March 2008). "Andy Serkis: Beastie boy". The Daily Telegraph. London. Retrieved 22 October 2010. Serkis has been an atheist since his teens...
55. Шагинян, М. С. «...Религии проходят» // Вопросы научного атеизма. Вып. 22 / Редкол. А. Ф. Окулов (отв. ред.); Акад. обществ. наук ЦК КПСС. Ин-т научного атеизма. — М.: Мысль, 1978. — С. 306—314. — 319 с. — 23 000 экз.
56. Akopian, G. S. (1973). Степан Шаумян: Жизнь и деятельность. 1878-1918 [Stepan Shaumian: Life and career. 1878-1918] (in Russian). Moscow: Politizdat. p. 13. Степан Шаумян пригласил на торжественное собрание и мать. ... Когда назвали фамилию Степана, он подошел к директору училища, но «не замечал» поднятую для благословения руку экзарха: юноша-атеист....
57. Martirosyan, Marine (5 April 2013). "Ես եմ իմ նախագահը՝ Օբաման ո՞վ ա, Օլանդն ո՞վ ա, Սերժն ո՞վ ա". 168.am (in Armenian). Ընդհանրապես, ես աթեիստ եմ...
58. "Հոսանքին հակառակ՝ աթեիստները Հայաստանում". mediamax.am (in Armenian). 27 October 2017. ...մասնագիտությամբ բժիշկ, «Աթեիստ եմ» ֆեյսբուքյան խմբի համահիմնադիր Արսեն Թորոսյանից: