Jan Achacy Kmita

Jan Achacy Kmita (died 27 August 1624[1] or sometime in 1628[2]) was a Polish poet and translator from Bochnia.

Kmita translated Virgil's Aeneid and Eclogues (1591, 1588) and was particularly well known for his funerary poetry,[3] including Treny na Śmierć Katarzyny Barnickiey Starościny Niepołomickiey (Cracow, 1588) and Łów Dyjanny (1588). His other writings included Żywoty Królów polskich (1591); Spitamegeranomachia (1595), a mock-heroic work about the wars of Stefan Batory; and a prefatory poem in Simon Syrenius's Zielnik (1613).

Kmita served in Stefan Bathory's Livonian Wars, and later in life was a member of the Babin Republic.[4]

In addition to his literary activities, Kmita served as podżupnik (administrator) of the Bochnia Salt Mine.[5]

Works

Anti-semitic writings

• Seper = Ein send Breief, abo list od Zydow Polskich, Po Messyasza: Ktory iako Zydzi wierzą w Raiu siedzi, czekaiąc czasu przyścia swego. Cracow(?), 1601.
• Proces sprawy Bocheńskiey. 1610.
• Talmud Abo Wiara Zydowska. Cracow: 1610; Lublin: Anna Konradowa, 1642.
• Ierycho Nowe. 1615.
• Akatergaston To iest Vtracenie ozdoby Ciała żywego Zacnie Vrodzonego Pana Spytka Stanisława Faliboga z Ianowic... Cracow, after 10 March 1622.
• Peszach Hoc est Pascha Siue Transitus a Vitiis Ad Summos Apices Virtutem et Religionem. 1623.
• Kruk w złotey klatce abo Żydzi w świebodney wolności Korony Polskiey. 2nd ed., Cracow, 1648.

Poetry

Funerary poetry

• Łów Dyjanny. Cracow: Mikołaj Scharffenberg, 1588.
  • A paraphrase of Ad Ascanium cardinalem S. Viti Venatio by Adrian da Corneto (1505).
• Threny na smierć jey mości Paniey Katarzyny Branickiey, Starościney Niepołomskiey &c. Cracow(?): Mikołaj Scharffenberg(?), after 8 October 1588.[6]
• Treny bardzo smutne na zeszcie z tego świata .. pana imei książęcia Janusza Zbaraskiego, wojewody bracławskiego, starosty krzemienieckiego. Cracow, 1608.
• Treny bardzo smutne na pogrzebie Anny Mińskiej. Cracow, 1609.
• Salicernium na pogrzeb Pawła Czernego z Wilowie. Cracow, 1610.
• Apotheosis starożytney familiey nieboszczyka Swięey Pamięi księdza Woyciecha Szydłowskiego... Cracow: Bazyli Skalski, 1617.
• Osculum mortis praeclara nobilitate. Cracow, 1621.
  • For the death of Krzysztof z Bogoryi Podłeski.
• Monodia abo pocałowanie śmierci. Cracow, 1622.
  • For the death of Helżbieta of Sienna.
• Threny na śmierć syna Jana Chwaliboga, rotmisztrza powiatowego. Cracow, 1624.

Other poems

• Jana Szemeta Trymachia. Cracow: drukarnia Łazarzowa, 1584.
• Psalma przyjazdu szcześliwego... Zygmunta Trzeciego. Kraków, 1587.
  • Dedicated to Olbracht Łaski, Palatine of Sieradz.
• Spitamegeranomachia. 1595. Repr. in Biblioteka pisarzów polskich. Cracow, 1897.
• ...S.R.M. Simbola officialium [et] officiorum famulorumq[ue] zupp[a]e Bochnen[sis] nec non regum [et] zuppariorum inclutorum non null[a]e antiquitates. Cracow: Szymon Kempini, 1605.
• Fenix poema. Cracow, 1609.
• Monogamia Iego Mosci Pana Mikołaia Stradomskiego, y [...] Katharzyny Pszomkowny [...] Iakvba Pszomki [...] Corki. Cracow, 1617.
  • Includes Morocosmea Babińskie and Epitaphium D. Psomkae fundatoris Soc. Babinensis.

Translations

• Virgil. Pasterskie Publiusza Wergiliusza Marona rozmowy (Eclogues). Cracow, 1588.
  • Dedicated to Grzegorz Branicki z Branic, starosta of Niepołomice.
• Maffeo Vegio. O Eneaszu Trojańskim księgi trzynaste. Cracow, 1591. Repr. in Biblioteka pisarzów polskich. Cracow, 1897.
• Penelopea, abo niewinność cudowney niewiasty. 1610. Repr. in Biblioteka pisarzów polskich. Cracow, 1897.
• Symaryjusz przypowieści Salomonowych skomplikowany. Cracow, 1622; Cracow: drukarnia u Alexandra Dynowskiego, 1630.
• Żywoty królów polskich. Cracow: Mikołaj Scharffenberg, 1591.
  • Translation of Klemens Janicki's Vitae regum Polonorum (1563).

Other works

• Summaryjusz przypowieści Salomonowych zkompilowany. Cracow: u Sebastyjana Tabrowica, 1622; 2nd. ed., Cracow: u Alexandra Dymowskiego, 1630.
• O Confederaciey Lwowskiey w Roku 1622 uczynioney nauka za Pozwoleniem Urzędowym Wydana: Multis Simul Criminibus Obruitur qui Contra Patriam Peccat: Impietate, Ingratudine, Ciuium Perturbatione, Ac Matricidi. Cracow: Franciszek Cezary, after 1622. Repr. 1858.
• Poczatki Krolow Rzymskich. Cracow: drukarnia Łazarzowa, n.d.[7]
• Obyczaje tureckie i sposoby ich pożycia, przez sławnego niegdyś i nieszczęśliwego pielgrzyma jerozolimskiego Bartłmieja Jurgiewicza opisane... Cracow, n.d.
• Zwierciadło korony polskiej. n.d.

References

Notes

1. Estreicher, Bibliografia polska; Aleksander Brückner, "Drobiazgi krytyczne" Prace Filologiczne 6 (1907): 155-60.
2. M. Cytowska and Z. Wojas, "Kmita, Jan Achacy," in Polski Słownik Biograficzny, vol. 13 (Wrocław, 1967), 93.
3. Teter, Magda. Sinners on Trial: Jews and Sacrilege after the Reformation. Cambridge: Harvard University Press, 2011.
4. Cytowska and Wojas, 94.
5. Cytowska and Wojas, 93.
6. Critical edition: Pełka, Angelika. “Edycja Krytyczna Trenów Na Śmierć Jej Mości Paniej Katarzyny Branickiej, Starościnej Niepołomskiej Jana Achacego Kmity.” Meluzyna: Dawna Literatura i Kultura 4, no. 1 (2016): 67–110.
7. Wójcicki suggests that this is a translation of an original by Andreas Loeaechius (Andrew Leech), a Scottish Jesuit living in Cracow in 1594-1609. Wójcicki, 30-31.

Bibliography

• Cytowska, M. “U źródeł Łowu Dyjanny Jana Achacego Kmity.” Meander XVII, no. 4 (1962): 215-23.
• Michałowska-Mycielska, Anna. “Jan Achacy Kmita: An Anti-Jewish Writer of the First Half of the 17th Century.” Scripta Judaica Cracoviensia: Studia z historii, kultury i religii żydów 4 (2006): 11–15.
• Pepłowski, F. “Vitae regum Polonorum Klemensa Janickiego w przekładzie Jana Achacego Kmity.” Pamiętnik Literacki LXXI, vol. 4 (1980), 201-215.
• Ślaski, Jan. “Jan Achacy Kmita a literatura włoska: (kilka rysów do portretu wierszopisa z pogranicza renesansu i baroku)” Przegląd Humanistyczny 5/6 (224/225) (1984): 61-79.
• Teter, Magda. Anti-Jewish Accusations in Poland: A Medieval or Early Modern Phenomenon? Early Modern Jewries, 2004, Wesleyan University, Middletown, CT
• Włodarski, M. “Walka Pigmejów z żurawiami. Na tropie utworu poprzedzającego poemat Jana Achacego Kmity,” Ruch Literacki XVI, no. 5 (1975): 323-26.
• Wójcicki, Jacek. “‘Początki Królów Rzymskich’ Jana Achacego Kmity Przekładem?” Napis: Pismo Poświęcone Literaturze Okolicznościowej i Użytkowej 4 (1988): 19–36.